مطالعه تحمل برخی گیاهان منطقه پالایشگاه گازی بید بلند به آلودگی هوا از طریق بررسی تغییرات برخی شاخص های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی

گیاهان در پاسخ به آلاینده های محیطی، تغییراتی را در خصوصیات بیولوژیکی خود بروز می دهند. آلودگی ها علاوه بر این تغییرات، روی رابطه گیاه با میکرواورگانیسم های ریزوسفری خاک نیز تأثیرگذارند. بررسی تغییرات ایجاد شده در گیاهان و میکرواورگانیسم-های مرتبط با آن ها، می تواند به عنوان شاخصی به منظور پالایش آلاینده ها در ناحیه آلوده به کار رود. این روند زیستی که در طی آن، از گیاهان به منظور ذخیره، پاک سازی و تجزیه آلاینده های محیطی استفاده می گردد، گیاه پالایی نامیده می شود. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تأثیر آلودگی هوا بر میزان برخی شاخص های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و مولکولی گیاهان کونوکارپوس و کنار می باشد. برای این منظور از درختان مناطق آلوده (پالایشگاه گاز بیدبلند) و پاک (پارک جنگلی) نمونه-گیری به عمل آمد. شاخص های مورد مطالعه در این پژوهش، عبارت از مقدار وزن خشک برگ، طول دمبرگ، گستره سطح برگ، محتوای کربوهیدرات محلول برگ، مقدار پرولین برگ، میزان رنگیزه های کلروفیل و کاروتنوئید برگ، مقدار اسیدآسکوربیک برگ، درصد محتوای آب نسبی برگ، ph عصاره برگ، شاخص مقاومت به آلودگی هوا (apti)، میزان پروتئین برگ، مقدار فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز و محتوای مالون دی آلدئید برگ و همچنین بررسی تغیرات محتوای کل پروتئینی برگ توسط تکنیک الکتروفورز sds-page و نیز بررسی تنوع جمعیت باکتریایی ناحیه ریزوسفر ریشه گیاهان مذکور می باشند. نتایج نشان داد که شاخص های مورد مطالعه، در دو منطقه دارای تفاوت هایی بودند و شاخص apti اندازه گیری شده در مورد گیاه کونوکارپوس 85/7 و در مورد گیاه کنار 13/9 بدست آمد. پایین بودن مقدار اندازه گیری شده در مورد گیاه کونوکارپوس می تواند به این دلیل باشد که گیاه مذکور نسبت به شرایط آلودگی هوا حساس تر از گیاه کنار بوده و در مقابل این شرایط از مقاومت کم تری برخوردار بوده است. بر اساس نتایج حاصل مشخص شد این گونه های گیاهی به منظور تطابق با شرایط آلودگی هوا مبادرت به تغییر برخی فاکتور های مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و مولکولی خود نموده اند. روش گیاه پالایی می تواند به عنوان یک روش موثر در بررسی و کنترل آلودگی ها مورد استفاده قرار گیرد. به علاوه تغییرات چشمگیر شاخص های اندازه گیری شده در گیاهان حساس به آلودگی، هشداری است بر افزایش آلاینده ها در این محیط و لزوم بررسی مداوم سلامت منطقه را برجسته می نماید. لذا توسعه این گیاهان در مناطق آب و هوایی مشابه با شرایط شهرستان اهواز پیشنهاد می شود.